Hạt đười ươi – 7 công dụng tuyệt với ít người biết đến

Tham vấn y khoa : Bác sĩ

Ngày cập nhật :30/12/2022

Hạt đười ươi có công dụng gì? Cách sử dụng, liều lượng và những lưu ý khi sử dụng,… tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Hạt đười ươi là gì?

Hạt đười ươi hay còn gọi là hạt ươi là hạt của cây đười ươi, một loại cây thân gỗ thường trồng ở Lâm Đồng, Gia Lai, Quảng Nam,… Loại cây này cứ 4 năm sẽ cho trái chín một lần, sau khi thu hoạch và mang đi sấy hoặc phơi khô sẽ thu được hạt đười ươi.

Hạt này khá giống hình dáng hạt hạnh nhân, to cỡ 1 -2 cm có hình bầu dục, màu hơi nâu vàng, bề mặt sần sùi những đường khía. Khi ngâm với nước hạt sẽ nổi lên và nở to gấp 8 – 10 lần, phần nở sẽ trở thành chất nhầy màu nâu nhạt, khi ăn vào hơi chát.

Thành phần

Thành phần dinh dưỡng có trong hạt đười ươi bao gồm:

• Tinh bột;
• Sterculin;
• Bassorin;
• Chất béo;
• Chất nhầy;
• Chất đắng;
• Đường galactose, pentose và arabinose….

Trong đông y, loại hạt này có vị ngọt, tính hàn được dùng để giải nhiệt, loại bỏ độc tố trong cơ thể, lợi yết hầu, nhuận tràng.

Phân loại đười ươi

Các 2 loại hạt ươi như sau:

• Hạt ươi bay sẻ: Sở dĩ chúng có tên gọi như vậy là do kích thước của hạt khá nhỏ. Loại cây này phân bố nhiều ở vùng Đông Nam Bộ như Đồng Nai, Tây Ninh…
• Hạt ươi bay trâu: Kích thước của loại hạt này to và dài hơn hạt ươi bay sẻ. Khi chín hạt sẽ chuyển sang màu sẫm, có thể do kích thước hạt to nên khi ngâm nước sẽ nở lâu hơn.

Đặc điểm sinh học và cách nhận biết cây hạt đười ươi

Đười ươi là loại cây thân gỗ lớn và thẳng trên cao, cây thường xanh lâu năm cao khoảng 18 – 40 mét 

Đười ươi là loại cây thân gỗ lớn và thẳng trên cao, cây thường xanh lâu năm. Cây cao khoảng 18 – 40 mét với vỏ nứt nẻ màu nâu xám. Đường kính thân tới 260 cm phía trên bẹ lá dày, xòe rộng.

Lá có hình dạng và kích thước thay đổi. Từ hình trứng rộng, hình trứng, hình elip, thuôn dài. Kích thước sẽ dài 8 – 40cm và rộng 7 – 30cm, có khóa nông, cắt ngắn, tròn đến rộng hình nón ở gốc. Lá thường sẽ hơn hoặc nhọn ở đỉnh, có 6 – 11 cặp gân phụ, có vân. Cuống lá dài 5 – 21 cm, phồng lên ở cả hai đầu.

Cây thường nở hoa không đều, và trong khoảng 3 – 4 năm một lần. Các cụm hoa dạng chùy đơn tính trên cùng một cây, chùm hoa màu trắng lục. Ra hoa từ tháng 1 đến tháng 4.

Phần quả nang, dài tới khoảng 20cm và rộng 5cm. Lúc đầu có màu vàng lục, sau đó màu nâu khi chín. Bên trong chứa một hạt hình elip duy nhất, dài 3 cm và đường kính 1,5 – 2 cm, nhăn nheo, màu nâu. Hạt thường được thu hoạch từ tự nhiên để làm thức uống phổ biến và làm thuốc.

Loài cây này đã bị khai thác nhiều, cây chỉ ra hoa 1 – 3 năm một lần. Do đó số lượng cây trưởng thành rất thấp.

Thu hái và bảo quản hạt đười ươi

Thời điểm lý tưởng nhất để thu hoạch quả đười ươi sẽ rơi vào khoảng đầu mùa thu. Đây là khoảng thời gian quả sẽ chín và sẵn sàng để được thu hái. Quả sẽ được phơi khô và sử dụng.

Thời điểm lý tưởng nhất để thu hoạch quả đười ươi sẽ rơi vào khoảng đầu mùa thu. Đây là khoảng thời gian quả sẽ chín và sẵn sàng để được thu hái.

Cách bảo quản quả khô cũng rất đơn giản. Chỉ cần đóng gói chúng cẩn thận và để ở những nơi khô ráo.

Xem thêm: [ Tổng hợp] 20+ Cách chữa ngủ ngáy mà bạn nên tham khảo

Công dụng của hạt đười ươi

Theo chuyên gia Đông y, hạt đười ươi có vị ngọt, tính hàn, thông độc, mát gan nên có thể hỗ trợ điều trị một số loại bệnh sau:

• Hạt của đười ươi bay khô được sử dụng trong y học cổ truyền như một chất làm mát. Chữa rối loạn hệ tiêu hóa và làm dịu mát cổ họng.
• Theo y học thì công dụng của hạt đười ươi còn có thể giúp thanh nhiệt phổi Chữa viêm họng, tiêu độc, làm ẩm ruột.
• Chất nhầy có trong hạt cũng được dùng làm thuốc chữa các chứng như tiêu chảy, kiết lỵ và hen suyễn.
• Loại hạt này còn hỗ trợ điều trị sốt, long đờm, ho và viêm họng. Các tình trạng hô hấp, cải thiện sức khỏe nói chung.
• Hạt đười ươi giảm cân, một số người uống nước ép hạt đười ươi như một loại đồ uống ăn kiêng. Vì đặc tính làm mát và như một loại nước giải nhiệt.
• Khi được sử dụng với quế và húng quế, hạt đười ươi có thể điều trị bệnh ho. Trong khi đó, nếu trộn với nha đam thì sẽ giúp trị bệnh kiết lỵ rất hiệu quả.
• Đười ươi cũng được sử dụng như một loại thuốc truyền thống để phòng chống viêm họng, điều trị ho gà và táo bón.

Cách sử dụng hạt đười ươi làm nước giải khát

Khi mua hạt đười ươi bạn nên chọn những hạt căng nẩy, già. Nên chọn hạt màu vàng nâu không nên chọn hạt có vỏ màu đen. Vì những hạt này thường là quả non phơi khô nên sẽ không nở nhiều.

Sau khi đã chọn được 2 – 3 hạt ngon thì bạn mang đi rửa qua để loại bỏ bụi bẩn, rồi cho vào 1 ly nước sôi để nguội. Hoặc còn hơi âm ấm để có thể phát huy hết dược tính của hạt đười ươi.

Khoảng 5 -10 phút hạt sẽ nở bung mềm, bạn bỏ hạt và những sợi gân sơ. Chỉ sử dụng phần thịt quả đã nở mềm. Để gia tăng hương vị thì bạn có thể dùng chung với hạt é, đường phèn, sương sáo, mật ong cũng rất ngon.

Một số bài thuốc từ hạt ươi

Dưới đây là một số bài thuốc đông y từ hạt đười ươi:

Sử dụng hạt đười ươi để chữa gai cột sống

Gai cột sống là một trong những bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Tuy nhiên, với nhịp sống bận rộn thì hiện nay người trẻ cũng rất dễ mắc bệnh này. Để tránh gây đau đớn cũng như các biến chứng nguy hiểm. Thì tốt nhất bạn nên đi khám và điều trị kịp thời.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng hạt đười ươi để hỗ trợ điều trị gai cột sống.

Cách làm:

• Sử dụng khoảng 20g hạt đười ươi khô.
• Ngâm trước với nước ấm.
• Khi hạt bắt đầu mềm và nở ra thì tiến hành bỏ phần nhân và vỏ.
• Chỉ sử dụng phần cùi hạt để pha chúng với đường.
• Duy trì uống 3 lần/ ngày, trong khoảng 2 tuần để có được kết quả tốt nhất.

Cách dùng hạt đười ươi chữa bệnh sỏi thận

Hạt đười ươi chữa sỏi thận rất hiệu quả. Đặc biệt là khi kết hợp cùng với chuối hột.

Chuẩn bị:

• Hạt đười ươi và chuối là 1: 4.
• Chuối hột chín đã được phơi khô, hoặc cũng có thể sử dụng chuối tươi và sơ chế sau tại nhà.
• Hạt đười ươi thì nên rang chín kỹ trước khi dùng.

Cách thực hiện

• Xay chuối hột khô và hạt đười ươi thành bột mịn.
• Hàng ngày pha một muỗng bột nhỏ với nước để uống.
• Nên uống vào mỗi sáng và tối. Không nên dùng quá nhiều và cố gắng duy trì uống đều đặn.

Đối với những người mắc bệnh sỏi thận nhẹ. Duy trì uống nước đười ươi chuối hột có thể sớm loại bỏ được sỏi ra khỏi cơ thể.

Nhưng trong trường hợp sỏi thận nặng. Tốt nhất vẫn nên thăm khám và điều trị trực tiếp tại bệnh viện.

Bài thuốc chữa viêm họng, ho có đờm, ho khan, viêm đường tiết niệu

Những cơn ho kéo dài luôn là nỗi ám ảnh của nhiều người. Nếu không được điều trị kịp thời thì rất có thể sẽ ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ. Nhất là trong những trường hợp ho khan và ho có đờm.

Để điều trị căn bệnh mãn tính này, bạn có thể áp dụng cách sau:

• Hạt đười ươi ngâm với nước cho tới khi hạt nở ra/
• Lấy phần thịt hạt để pha với đường. Nhớ bỏ phần nhân hạt nhé.
• Sử dụng thay thế nước lọc hàng ngày.
• Kiên trì uống trong khoảng một tháng để có được kết quả tốt nhất.

Nếu nhận thấy tình trạng cơ thể đang thay đổi theo những hướng tích cực. Nên kiên trì sử dụng thêm một tháng nữa. Nhờ đó, có thể trị dứt điểm hoàn toàn.

Trường hợp bệnh không đỡ, mà có xu hướng nặng hơn. Bạn cần đi khám bác sĩ để sớm được điều trị bằng phương pháp hiện đại.

Bài thuốc chữa chảy máu cam ở trẻ nhỏ

Khi cơ thể quá nóng hoặc gặp các tình trạng trầy xước niêm mạc mũi. Có thể dẫn đến việc chảy máu cam. Nếu trẻ thường xuyên gặp phải vấn đề này thì việc điều trị là cần thiết. Với những đặc tính hàn, thanh nhiệt thì quả đười ươi là sự lựa chọn hợp lý để giúp điều trị bệnh lý này. Nhất là đối với trẻ nhỏ.

Dưới đây là bài thuốc chữa chảy máu cam từ hạt ươi:

• Hạt đười ươi rang vàng
• Sắc chung với nước ở một lượng vừa phải và uống thay thế nước lọc.

Lưu ý: là uống đều đặn hàng ngày để giúp cơ thể luôn trong tình trạng tốt nhất. Đặc biệt là có thể ngăn ngừa chảy máu cam.

Cách dùng hạt đười ươi giảm cân

Hạt đười ươi được xem là một thực phẩm giúp giảm cân rất tốt. Đặc biệt là với khả năng thanh nhiệt, giải độc. Vì vậy loại hạt này hoàn toàn thích hợp để uống hàng ngày.

Việc uống nước làm từ hạt đười ươi còn giúp ức chế sự thèm ăn. Đảm bảo cơ thể không dung nạp quá nhiều dưỡng chất dư thừa.

Có rất nhiều cách khác nhau để sử dụng loại hạt này. Vừa có thể kết hợp chung với hạt é, vừa có thể dùng chung với mủ trôm. Dần dần, theo thời gian bạn sẽ lấy lại được vóc dáng khỏe đẹp và loại bỏ được những lượng mỡ thừa không cần thiết trong cơ thể.

Hạt đười ươi được xem là một thực phẩm giúp giảm cân rất tốt. Đặc biệt là với khả năng thanh nhiệt, giải độc

Cách trị táo bón bằng hạt đười ươi

Bệnh táo bón có thể được cải thiện bằng cách sử dụng hạt đười ươi.
Cách làm:

• Hạt đười ươi khô và ngâm trong nước ấm vào buổi tối.
• Buổi sáng hôm sau bạn có thể sử dụng phần thịt để uống.
• Công thức này có thể áp dụng cho cả trẻ nhỏ và người lớn.

Lưu ý: Nên ngâm hạt trong nước ấm thay vì nước lạnh. Để đảm bảo thu được những dưỡng chất thiết yêu nhất.

Lưu ý khi dùng hạt đười ươi

Một số lưu ý, bạn cần chú ý trong quá trình dùng hạt đười ươi cải thiện sức khỏe:

• Không nên ăn hạt đười ươi khô (chưa được ngâm nước). Bởi khi vào cơ thể, nguyên liệu sẽ hấp thu nước. Trương nở và gây tắc nghẽn ruột dẫn đến cứng bụng và khó thở
• Người mắc bệnh tiêu hóa hoặc có các vấn đề về hệ tiêu hóa, tốt nhất không nên dùng
• Nên dùng dược liệu ở liều lượng đủ, tuyệt đối không quá lạm dụng để tránh tác dụng phụ như buồn nôn, ho có đờm hoặc nước đờm trắng.
• Không nên ngâm quá nhiều hạt đười ươi để dùng dần. Tốt nhất, uống đến đâu ngâm tới đó để tránh làm mất chất, đồng thời tránh hạt bị chua và nhiễm khuẩn
• Nên lựa chọn hạt đười ươi có nguồn gốc rõ ràng. Không chứa chất bảo quản hoặc tẩm chất tẩy rửa,…

Các tác dụng phụ khi sử dụng

Trong nhiều trường hợp cơ thể có thể phản ứng và gây nên những tác dụng phụ. Chẳng hạn như buồn nôn, ho có đờm. Những vấn đề này không ảnh hưởng đáng kể đến sức khoẻ. Nhưng cũng cho thấy cơ thể đang không tương thích để sử dụng loại hạt này.

Tốt nhất hãy dừng sử dụng và nên đến các cơ sở y tế để thăm khám. Đồng thời, xin ý kiến của bác sĩ trong trường hợp muốn sử dụng lại loại hạt này.

Một lưu ý nữa đó là không nên ăn hạt đười ươi khô chưa qua chế biến. Hạt khô có thể gây tắc nghẽn đường ruột và khiến cơ thể khó chịu. Tốt nhất là nên ngâm và loại bỏ phần nhân hạt trước khi dùng.

Có thai ăn hạt đười ươi được không?

Nhiều người sẽ thắc mắc liệu mẹ bầu có ăn hạt đười ươi được không? Trong thời gian mang thai sẽ cần kiêng kỵ rất nhiều thứ, nhất là các dược liệu. Mặc dù không gây ra nguy hiểm nhưng theo khuyến cáo thì phụ nữ mang thai không nên sử dụng hạt này. Thứ nhất là để tránh ảnh hưởng đến cơ thể. Tiếp đó là đảm bảo cho thai nhi được sinh trưởng khỏe mạnh.

Sau khi sinh thì có thể cân nhắc sử dụng hạt đười ươi. Nhưng vẫn nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ cũng như các chuyên gia dinh dưỡng.

Mặc dù không gây ra nguy hiểm nhưng theo khuyến cáo thì phụ nữ mang thai không nên sử dụng hạt này.

Sử dụng hạt đảm bảo chất lượng và liều lượng

Hạt đười ươi có những công dụng rất tuyệt vời. Tuy nhiên chúng cũng được khuyến cáo chỉ nên dùng ở liều lượng thích hợp. Tránh những trường hợp lạm dụng quá mức có thể gây ảnh hưởng có sức khoẻ.

Đặc biệt là khi bạn sử dụng chung với các loại thuốc kê đơn khác. Hãy hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị điều trị và làm theo các chỉ dẫn liên quan.

Bên cạnh đó, khi tìm mua hạt đười ươi thì nên tìm đến những cơ sở uy tín. Đồng thời đảm bảo chất lượng hạt đang sử dụng. Không nên sử dụng hạt không rõ nguồn gốc.

Ngoài ra, nên ngâm trong nước ấm và ngâm với lượng vừa phải. Vì nếu ngâm quá nhiều mà không dùng đến hạt có thể bị hỏng hoặc nhiễm khuẩn.

Hạt đười ươi có những công dụng rất tuyệt vời. Tuy nhiên chúng cũng được khuyến cáo chỉ nên dùng ở liều lượng thích hợp.

Xem thêm: Táo tàu là gì? Những công dụng tuyệt vời của táo tàu

Bán ở đâu và hạt đười ươi giá bao nhiêu một ký?

Hạt đười ươi là loại hạt khá bổ biến ở vùng Đông Nam Á. Trong đó có cả ở Việt Nam. Bên cạnh những sản phẩm sinh trưởng trong tự nhiên thì hiện nay loài cây này cũng được trồng ở rất nhiều nông trại khác nhau.

Vậy hạt đười ươi bao nhiêu 1kg? Giá bán của loại hạt này dao động trong khoảng 500.000 vnd/ kg. Mức giá này có thể khá đắt so với các loại hạt khác. Tuy nhiên, xét về công dụng và dưỡng chất có trong hạt thì mức giá này là hoàn toàn hợp lý.

Ngoài ra, khi mua hạt đười ươi cần chú ý lựa chọn hạt cẩn thận. Tránh trường hợp mua hạt ở những địa chỉ không rõ nguồn gốc hoặc không đảm bảo chất lượng. Nhất là những hạt bị vỡ hoặc mốc. Với hàng loạt cửa hàng bày bán tràn lan trên thị trường, vậy thì nên mua hạt đười ươi ở đâu?

Bạn nên lựa chọn mua hạt đươi ươi ở các hiệu thuốc đông y, hoặc trên các website bán hàng phân phối. Để mua được hàng đảm bảo chất lượng.

Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến hạt đười ươi. Hi vọng rằng, bài viết đã giúp ích được cho tất cả mọi người.