Chu kỳ kinh nguyệt là gì và những điều chị em nên biết

Tham vấn y khoa : Bác sĩ

Ngày cập nhật :26/01/2023

Phụ nữ khi bước vào tuổi dậy thì sẽ bắt đầu xuất hiện hiện tượng kinh nguyệt hàng tháng. Kinh nguyệt có vai trò quan trọng đối với sức khỏe sinh sản nên chị em cần chủ động trang bị kiến thức để theo dõi và kiểm soát tình trạng sức khỏe. Vậy chu kỳ kinh nguyệt là gì và chị em cần lưu ý những gì trong chu kỳ kinh nguyệt. Nội dung bài viết dưới đây sẽ làm sáng tỏ vấn đề này. Hãy theo dõi và cùng tìm hiểu nhé!

Chu kỳ kinh nguyệt là gì?

Kinh nguyệt được định nghĩa là hiện tượng chảy máu tử cung. Dưới ảnh hưởng của sự tụt giảm đột ngột estrogen hoặc estrogen cùng progesteron có tính chất chu kỳ. Hiện tượng này diễn ra mỗi tháng một lần ở người phụ nữ đang trong độ tuổi sinh đẻ. Tức là kinh nguyệt sẽ xảy ra bắt đầu từ thời kỳ dậy thì đến thời kỳ mãn kinh.

Kinh nguyệt diễn ra có tính chất chu kỳ đều đặn hàng tháng. Là do có sự phối hợp hoạt động nhịp nhàng, trật tự và phức tạp của hệ thống nội tiết sinh sản bên trong cơ thể người phụ nữ. Bao gồm: vùng dưới đồi, tuyến yên, buồng trứng. Khi có một rối loạn bất kỳ của quá trình hoạt động này sẽ dẫn đến rối loạn kinh nguyệt cũng như ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.

Chu kỳ kinh nguyệt được tính bắt đầu từ ngày hành kinh đầu tiên của chu kỳ này đến ngày đầu hành kinh của chu kỳ kế tiếp. Và được phân chia thành hai phần: chu kỳ buồng trứng và chu kỳ tử cung. Chu kỳ buồng trứng được phân chia thành 2 giai đoạn: giai đoạn nang noãn và giai đoạn hoàng thể; chu kỳ tử cung được phân chia thành 3 giai đoạn: giai đoạn tăng sinh, giai đoạn chế tiết tương ứng và hành kinh.

Chu kỳ kinh nguyệt của nữ giới bắt đầu từ khi nào?

Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt ở chị em phụ nữ bắt đầu từ 9 đến 15 tuổi, đây được gọi là tuổi dậy thì. Tuy nhiên, kinh nguyệt đến sớm hay muộn còn phụ thuộc vào một số yếu tố. Như: Di truyền, chế độ dinh dưỡng của mỗi bạn gái, môi trường sống và tâm lý…

Ngoài ra có một số bạn gái có thể dậy thì trước 9 tuổi hoặc muộn hơn 15 tuổi. Trường hợp các bé gái có kinh nguyệt quá sớm từ 3 – 8 tuổi. Hoặc muộn hơn 16 tuổi thì các bậc phụ huynh nên đưa con em mình đi thăm khám.

Nữ giới bắt đầu có kinh nguyệt trong khoảng từ 9 đến 15 tuổi, đây được gọi là tuổi dậy thì. Kinh nguyệt đến sớm hay muộn hơn còn phụ thuộc vào các yếu tố như sự di truyền, chế độ dinh dưỡng, môi trường sống, tâm lý… của các bạn gái.

Một số trường hợp đặc biệt các bé gái có thể có kinh trước 9 tuổi hoặc sau 15 tuổi. Kinh nguyệt là thời điểm đánh dấu cho sự sinh sản của nữ giới. Bắt đầu từ đây người phụ nữ đã có khả năng mang thai và làm mẹ. Kinh nguyệt sẽ hết khi nữ giới ở độ tuổi 40-50, gọi là tuổi mãn kinh.

Các giai đoạn trong một chu kỳ kinh nguyệt

Chu kỳ kinh nguyệt của mỗi người bắt đầu từ khi bước vào tuổi dậy thì (khoảng 12 – 17 tuổi) cho tới khi hết độ tuổi mãn kinh (khoảng 45 – 55 tuổi). Một chu kỳ kinh hành kinh gồm các giai đoạn sau:

Giai đoạn kinh nguyệt

Đây chính là giai đoạn đầu tiên của chu kỳ kinh. Còn được gọi là giai đoạn hành kinh. Giai đoạn này xảy ra khi trứng ở chu kỳ trước không được thụ tinh hoặc quá trình mang thai không xảy ra.

Khi đó, lớp niêm mạc tử cung bị bong ra và rời khỏi cơ thể thông qua âm đạo, nồng độ Estrogen và Progesterone giảm xuống. Trứng sẽ được giải phóng ra ngoài kèm theo đó là máu, chất nhầy, niêm mạc tử cung và hình thành nên kinh nguyệt.

Ở giai đoạn này, cơ thể bạn có thể sẽ xuất hiện một số triệu chứng. Như: đau bụng kinh, đau tức ngực, đau nhức lưng dưới, đau đầu, dễ nóng giận, tâm trạng thất thường,… Đây là những dấu hiệu báo hiệu giai đoạn hành kinh.

Thông thường, một giai đoạn hành kinh kéo dài từ 3 – 7 ngày. Nhưng có nhiều người có thể có chu kỳ ngắn hơn hoặc dài hơn.

Giai đoạn nang trứng

Giai đoạn này xảy ra song song với giai đoạn hành kinh. Giai đoạn nang trứng bắt đầu khi ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt diễn ra và kết thúc khi rụng trứng.

Tuyến yên sẽ được nhận tín hiệu để giải phóng hormone kích thích nang trứng. Hormone này kích thích buồng trứng sản xuất từ 5 – 20 nang nhỏ. Mỗi nang sẽ có một quả trứng chưa trưởng thành. Số trứng không trưởng thành còn lại sẽ được tái hấp thụ vào cơ thể.

Các nang trứng trưởng thành làm thay đổi nồng độ Estrogen và làm dày niêm mạc tử cung. Để tạo ra một môi trường giàu chất dinh dưỡng. Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ thai và hình thành bào thai.

Giai đoạn rụng trứng

Đây là giai đoạn duy nhất trong chu kỳ mà bạn có thể mang thai. Khi buồng trứng giải phóng một quả trứng trưởng thành. Trứng sẽ di chuyển về phía ống dẫn trứng đến tử cung và được thụ tinh bởi tinh trùng.

Quá trình rụng trứng xảy ra vào ngày thứ 14 của chu kỳ kinh nguyệt. Trong vòng 24h, khả năng mang thai sẽ diễn ra. Trong thời gian này, nếu không được thụ tinh, trứng sẽ chết hoặc tan ra ở bên trong cơ thể.

Giai đoạn hoàng thể

Giai đoạn này xảy ra khi nang trứng giải phóng trứng. Khi đó, cơ thể giải phóng hormone Progesterone và một số Estrogen. Nồng độ hormone này tăng cao giúp cho niêm mạc tử cung dày lên và sẵn sàng cho quá trình thụ tinh tiếp theo.

Trong trường hợp quá trình thụ tinh xảy ra, hormone gonadotropin. Sẽ duy trì hoàng thể và giữ cho niêm mạc tử cung dày lên, đảm bảo sự an toàn khi mang thai.

Trong trường hợp không mang thai, hoàng thể co lại và tái hấp thụ vào cơ thể. Nồng độ Estrogen và Progesterone giảm, chu kỳ kinh nguyệt mới sẽ bắt đầu. Khi đó, lớp niêm mạc tử cung sẽ bong ra kèm theo máu, trứng và các chất dịch trong âm đạo tạo thành kinh nguyệt.

Giai đoạn hoàng thể thường kéo dài từ 11 – 17 ngày. Nếu không mang thai, bạn sẽ gặp phải một số triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt. Cụ thể như:

• Ngực bị sưng đau.
• Tâm trạng bị thất thường.
• Bị chướng bụng, đầy hơi.
• Khó ngủ, mất ngủ.
• Ham muốn tình dục bị thay đổi.
• Thèm ăn.

Xem thêm: Nổi mụn nước là bị bệnh gì? Cách khắc phục tình trạng mụn nước

Cách tính thời chu kỳ kinh nguyệt dễ hiểu nhất?

Dưới đây là cách tính chu kỳ kinh đơn giản dễ hiểu nhất mà chị em có thể tham khảo và áp dụng vào tính chu kỳ kinh nguyệt của bản thân.

Dựa vào thời gian

Đây là cách tính đơn giản nhất, giúp chị em chủ động được công việc và sinh hoạt của mình.

Tuy nhiên nhược điểm của cách tính này là thường xuyên không chính xác. Vì chu kỳ mới có thể thay đổi một vài ngày so với chu kỳ cũ. Sự thay đổi này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như: chế độ ăn uống, lịch sinh hoạt, tâm lý….

Dựa vào các dấu hiệu

Khi sắp tới ngày “đèn đỏ” chị em sẽ thấy cơ thể xuất hiện một số dấu hiệu khá đặc trưng. Tuy nhiên những dấu hiệu này cũng tùy theo cơ địa của từng người. Ưu điểm của cách tính này là khá chính xác, giúp chị em chủ động hơn để đón ngày “đèn đỏ”.

Tuy nhiên nhược điểm của cách tính này là dễ bị bỏ qua. Do các dấu hiệu ở mỗi người mỗi khác và các cấp độ cũng khác nhau.

Xuất hiện một số triệu chứng

Bên cạnh đó chị em có thể thấy cơ thể xuất hiện một số triệu chứng thường gặp như:

• Đau bụng: tình trạng này có thể diễn ra lâm râm hoặc dữ dội theo từng cơn. Nhiều người còn có thể phải sử dụng thuốc giảm đau để hạn chế các cơn đau bụng. Nhưng theo ý kiến của các chuyên gia thì các chị em không nên quá lạm dụng loại thuốc này. Ngoài ra, cũng có nhiều chị em không thấy dấu hiệu đau bụng khi sắp đến chu kỳ kinh nguyệt.
• Đau lưng: Cũng giống như dấu hiệu đau bụng, đau lưng cũng tùy vào cơ địa của mỗi người.
• Dịch tiết âm đạo: Đây là dấu hiệu mà đa số các chị em sẽ thấy xuất hiện. Thông thường trước ngày đèn đỏ chị em sẽ thấy âm đạo ra nhiều dịch nhầy không màu, không mùi, hơi dính. Đôi khi ra nhiều khiến chị em cảm thấy khó chịu vì ẩm ướt.
• Một số dấu hiệu khác: Ngoài ra thì chị em cũng có thể xuất hiện một số dấu hiệu khác. Như: đau đầu, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, tâm lý bất ổn…

Nếu xuất hiện những dấu hiệu trên thì hãy lưu ý vì có thể “ngày dâu” của bạn đang đến gần. Và chị em nên mang theo băng vệ sinh mỗi khi đi ra ngoài hoặc sắp xếp công việc của mình sao cho hợp lý.

Cách nhận biết chu kỳ kinh nguyệt khác thường

Chu kỳ kinh nguyệt ở mỗi người thường khác nhau, có người dài, có người ngắn. Điều này tạo ra tâm lý chủ quan, nhiều người nghĩ rằng những thay đổi bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt xảy ra do thời tiết, ăn uống không hợp lý…

Từ đó tạo điều kiện cho những mầm bệnh gây hại phát triển trong cơ thể và dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, chúng ta thường xuyên phải tự theo dõi và phát hiện những bất thường để có thể kịp thời đến các cơ sở y tế chữa trị.

Chu kỳ kinh nguyệt bất thường có thể kéo dài đến 15 ngày. Dưới đây là một số bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt dễ nhận biết mà bạn cần chú ý:

• Rong kinh: Là hiện tượng khi kinh nhiều và ra quá 7 ngày, có tính chu kỳ.
• Rong huyết: Là hiện tượng ra máu dài hơn 7 ngày nhưng không mang tính chu kì.
• Rong kinh – rong huyết: Là hiện tượng rong kinh kéo dài trên 15 ngày. Nếu kéo dài tình trạng này sẽ gây nguy hiểm cho cơ thể, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để được chuẩn đoán bệnh lý kịp thời.
• Cường kinh: Là hiện tượng máu kinh nguyệt ra nhiều và diễn ra dài ngày khiến sức khỏe chúng ta bị giảm sút mạnh do mất nhiều máu.
• Thiếu kinh: Là hiện tượng lượng kinh nguyệt ra ít và chỉ trong thời gian ngắn khoảng 1 – 2 ngày.
• Kinh nguyệt không đều và màu sắc thay đổi.

Xem thêm: [Đau vai trái] Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Chu kỳ kinh nguyệt không đều có ảnh hưởng không?

Kinh nguyệt không đều là một hiện tượng khá phổ biến mà nhiều chị em trong độ tuổi sinh sản thường gặp phải. Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này tuy nhiên dù xuất phát từ lý do nào thì kinh nguyệt không đều cũng gây ra những ảnh hưởng nhất định đối với sức khỏe của người phụ nữ.

Gây khó thụ thai ở nữ giới

Kinh nguyệt không đều là dấu hiệu cảnh báo viêm nhiễm phụ khoa như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung. Bởi vậy, nếu không phát hiện điều trị kịp thời tình trạng này sẽ gây ra những tổn thương tới cổ tử cung. Làm tăng nguy cơ dẫn tới hội chứng đa nang buồng trứng dẫn đến việc thụ thai rất khó khăn.

Theo các nghiên cứu cho thấy hơn 80% nguyên nhân vô sinh, hiếm muộn ở nữ. Đều thuộc nhóm đối tượng có chu kỳ kinh nguyệt không đều, bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

Làm suy giảm sức khỏe và suy nhược cơ thể

Là tình trạng thường gặp ở những nữ giới bị rối loạn kinh nguyệt. Số ngày hành kinh kéo dài, mất máu nhiều sẽ gây ra tình trạng thiếu máu trong cơ thể. Khiến chị em sẽ thường xuyên bị hoa mặt, chóng mặt, cơ thể bị suy nhược làm ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc.

Ảnh hưởng đến tâm lý của chị em

Kinh nguyệt không đều khiến chị em mất đi sự tự tin trong cuộc sống và giao tiếp hàng ngày. Đặc biệt là việc gần gũi bạn tình, bạn đời sẽ bị ảnh hưởng. Từ đó gây ra những khoảng cách trong tình cảm mà nếu để lâu nó sẽ là nguyên nhân gây tan vỡ hạnh phúc gia đình.

Ảnh hưởng đến việc vệ sinh hàng ngày

Tình trạng kinh nguyệt không đều còn khiến chị em gặp khó khăn trong việc vệ sinh vùng kín do kinh nguyệt có thể kéo dài liên tục. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, nấm, tạp khuẩn… xâm nhập và gây ra nhiều chứng viêm phụ khoa khác nhau.

Gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

Kinh nguyệt không đều liên quan tới nguyên nhân do bệnh phụ khoa gây ra nếu không được điều trị kịp thời sẽ khiến bệnh thêm nặng, khó điều trị về sau. Ví dụ như với một số bệnh như u xơ cổ tử cung, u nang buồng trứng, viêm cổ tử cung… Nếu chủ quan phát hiện muộn có thể khiến kích thước khối u to hơn hoặc thậm chí với bệnh viêm nhiễm vùng kín có thể dẫn tới căn bệnh ung thư.

Bởi vậy, khi gặp phải tình trạng kinh nguyệt không đều, kéo dài trong nhiều tháng. Cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để khám và điều trị kịp thời. Đây là việc làm hết sức cần thiết vì bất cứ căn bệnh nào. Nếu được phát hiện sớm thì khả năng điều trị hiệu quả sẽ cao hơn. Tùy thuộc vào từng nguyên nhân, từng bệnh lý dẫn đến tình trạng kinh nguyệt ra nhiều ở các trường hợp. Mà bác sỹ sẽ có những hướng dẫn và chỉ định cụ thể về phác đồ điều trị nội khoa hay ngoại khoa.

Lưu ý:

Tuyệt đối không nên tự ý điều trị hay mua thuốc về sử dụng mà chưa có hướng dẫn của bác sỹ. Bởi điều này có thể khiến bệnh không khỏi mà có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Nếu gặp phải tác dụng phụ của thuốc hay thuốc chữa không đúng bệnh, gây khó khăn cho việc điều trị về sau.

Mong rằng với những chia sẻ trên đây đã giúp chị em hiểu hơn về chu kỳ kinh nguyệt là gì và những điều liên quan. Để đảm bảo cho sức khỏe cũng như cuộc sống gia đình hạnh phúc!