Vòng kinh nguyệt: 10+ Thông tin thú vị chị em nên biết

Tham vấn y khoa : Bác sĩ

Ngày cập nhật :12/01/2023

Vòng kinh nguyệt là hiện tượng sinh lý, phản ánh sức khỏe sinh sản của chị em. Vậy khi nào kinh nguyệt bình thường, kinh nguyệt bất thường?

Đây cũng chính là những nội dung chính sẽ được đề cạp trong bài viết sau. Chị em cùng tìm hiểu để bỏ túi kinh nghiệm chăm sóc bản thân tốt nhất.

Vòng kinh nguyệt là gì, diễn ra như thế nào?

Đầu tiên, chị em cần nắm rõ vòng kinh nguyệt là gì. Quá trình này diễn ra như thế nào.

Vòng kinh nguyệt là gì?

Vòng kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý ở phụ nữ tính từ thời điểm dậy thì cho đến khi mãn kinh. Theo đó, do sự tụt giảm đột ngột estrogen hoặc progesterone. Mà tử cung của người phụ nữ sẽ có tình trạng chảy máu mang tính định kỳ.

Nhờ có sự phối hợp hoạt động một cách nhịp nhàng, trật tự của hệ thống nội tiết sinh sản. Gồm: vùng dưới đồi, tuyến yên, buồng trứng mà chu kỳ này diễn ra đều đặn. Một khi quá trình hoạt động này rối loạn sẽ gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt. Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nữ giới.

Quá trình diễn ra chu kỳ kinh

Chu kỳ kinh của mỗi người thường diễn ra ở giai đoạn bắt đầu tuổi dậy thì. Khoảng 12 – 17 tuổi (cũng có trường hợp sớm hơn) và kết thúc ở tuổi mãn kinh 45 – 55 tuổi.

Một chu kỳ này chia làm 2 chu kì nhỏ: chu kỳ buồng trứng (nhằm chỉ những thay đổi xảy ra tại buồng trứng). Chu kỳ tử cung tử cung (nhằm chỉ những thay đổi xảy ra tại tử cung). Sự thay đổi hàm lượng hormone trong cơ thể là yếu tố điều khiển chu kỳ kinh nguyệt.

Ngày ra máu đầu tiên được tính là ngày đầu tiên của kỳ kinh. Nguyên nhân của hiện tượng này là do hormone suy giảm làm cho lớp nội mạc tử cung bị bong ra.

Khi ngày ra máu cuối cùng kết thúc, hàm lượng hormone Estrogen sẽ tăng dần. Để làm dày lớp nội mạc tử cung đã bị bong và kích thích cho nang trứng phát triển.

Lúc này sẽ có một vài nang trứng phát triển vượt trội. Chúng chờ cho hormone LH tăng lên đột biến. Để phóng thích trứng và diễn ra sự rụng trứng.

Trong 24h sau khi trứng rụng, hormone Progesterone được sản sinh một lượng lớn. Để biến đổi nội mạc tử cung, giúp phôi thai làm tổ – được gọi là quá trình thụ thai.

Trương hợp phôi thai không thể làm tổ ở nội mạc tử cung hoặc không diễn ra sự thụ tinh. Thì hormone Progesterone và Estrogen sẽ giảm mạnh để chuẩn bị cho giai đoạn hành kinh. Ngày cuối của chu kỳ kinh nguyệt.

Xem thêm: Kinh nguyệt là gì – 10+ Thông tin nhất định chị em phải nắm rõ

Các giai đoạn trong một vòng kinh nguyệt

Vòng kinh nguyệt của mỗi người bắt đầu từ khi bước vào tuổi dậy thì (khoảng 12 – 17 tuổi). Cho tới khi hết độ tuổi mãn kinh (khoảng 45 – 55 tuổi).

Một vòng kinh gồm các giai đoạn sau:

Giai đoạn kinh nguyệt

Đây chính là giai đoạn đầu tiên của vòng kinh nguyệt. Nó còn được gọi là giai đoạn hành kinh.

Giai đoạn này xảy ra khi trứng ở chu kỳ trước không được thụ tinh hoặc quá trình mang thai không xảy ra. Khi đó, lớp niêm mạc tử cung bị bong ra và rời khỏi cơ thể thông qua âm đạo. Nồng độ Estrogen và Progesterone giảm xuống, trứng sẽ được giải phóng ra ngoài. Kèm theo đó là máu, chất nhầy, niêm mạc tử cung và hình thành nên kinh nguyệt.

Ở giai đoạn này, cơ thể bạn có thể sẽ xuất hiện một số triệu chứng như: đau bụng kinh, đau tức ngực. Đau nhức lưng dưới, đau đầu, dễ nóng giận, tâm trạng thất thường… Đây là những dấu hiệu báo hiệu giai đoạn hành kinh.

Thông thường, một giai đoạn hành kinh kéo dài từ 3 – 7 ngày. Nhưng có nhiều người có thể có chu kỳ ngắn hơn hoặc dài hơn.

Giai đoạn nang trứng

Giai đoạn này xảy ra song song với giai đoạn hành kinh. Giai đoạn nang trứng bắt đầu khi ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt diễn ra và kết thúc khi rụng trứng.

Tuyến yên sẽ được nhận tín hiệu để giải phóng hormone kích thích nang trứng. Hormone này kích thích buồng trứng sản xuất từ 5 – 20 nang nhỏ. Mỗi nang sẽ có một quả trứng chưa trưởng thành. Số trứng không trưởng thành còn lại sẽ được tái hấp thụ vào cơ thể.

Các nang trứng trưởng thành làm thay đổi nồng độ Estrogen và làm dày niêm mạc tử cung. Để tạo ra một môi trường giàu chất dinh dưỡng. Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ thai và hình thành bào thai.

Giai đoạn rụng trứng

Đây là giai đoạn duy nhất trong chu kỳ mà bạn có thể mang thai. Khi buồng trứng giải phóng một quả trứng trưởng thành. Trứng sẽ di chuyển về phía ống dẫn trứng đến tử cung và được thụ tinh bởi tinh trùng.

Quá trình rụng trứng xảy ra vào ngày thứ 14 của chu kỳ kinh nguyệt. Trong vòng 24h, khả năng mang thai sẽ diễn ra. Trong thời gian này, nếu không được thụ tinh, trứng sẽ chết hoặc tan ra ở bên trong cơ thể.

Giai đoạn hoàng thể

Giai đoạn này xảy ra khi nang trứng giải phóng trứng. Khi đó, cơ thể giải phóng hormone Progesterone và một số Estrogen. Nồng độ hormone này tăng cao giúp cho niêm mạc tử cung dày lên. Sẵn sàng cho quá trình thụ tinh tiếp theo.

Trong trường hợp quá trình thụ tinh xảy ra, hormone gonadotropin sẽ duy trì hoàng thể. Giữ cho niêm mạc tử cung dày lên, đảm bảo sự an toàn khi mang thai.

Trong trường hợp không mang thai, hoàng thể co lại và tái hấp thụ vào cơ thể. Nồng độ Estrogen và Progesterone giảm, chu kỳ kinh nguyệt mới sẽ bắt đầu.

Khi đó, lớp niêm mạc tử cung sẽ bong ra kèm theo máu, trứng và các chất dịch trong âm đạo tạo thành kinh nguyệt. Giai đoạn hoàng thể thường kéo dài từ 11 – 17 ngày.

Nếu không mang thai, bạn sẽ gặp phải một số triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt. Cụ thể như:

• Ngực bị sưng đau.
• Tâm trạng bị thất thường.
• Bị chướng bụng, đầy hơi.
• Khó ngủ, mất ngủ.
• Ham muốn tình dục bị thay đổi.
• Thèm ăn.

Chu kỳ kinh nguyệt bao nhiêu ngày?

Chu kỳ kinh nguyệt bao nhiêu ngày là mối quan tâm của chị em.

Vòng kinh nguyệt ở người trưởng thành

28 ngày là độ dài một chu kỳ kinh nguyệt trung bình ở người trưởng thành. Không sử dụng bất kỳ hình thức tránh thai nội tiết tố hoặc đặt vòng tránh thai nào. Điều này có nghĩa rằng một người phụ nữ bình thường sẽ có từ 11 đến 13 chu kỳ kinh nguyệt mỗi năm.

Phần lớn các chu kỳ của bạn sẽ nằm trong phạm vi này. Nhưng vẫn có một số chu kỳ dài hơn hoặc ngắn hơn. Nếu chu kỳ của bạn chênh lệch trong 7 ngày (21 ngày hoặc 35 ngày). Điều này là hoàn toàn bình thường và phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người.

Tuy nhiên, nếu chu kỳ dài hơn hoặc ngắn hơn khoảng thời gian này. Bạn cần đi khám càng sớm càng tốt.

Độ dài của chu kỳ của bạn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như căng thẳng, chế độ ăn uống. Dùng đồ uống có cồn, do tập thể dục hay bất cứ điều gì ảnh hưởng đến hormone sinh sản.

Bên cạnh đó, độ dài chu kỳ còn được xác định bởi tuổi, gen, sức khỏe. Chỉ số khối cơ thể (BMI), hành vi và phương pháp kiểm soát sinh sản.

Ở bạn nữ dậy thì

Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt ở lứa tuổi dậy thì có sự thay đổi bất thường. Do hoạt động của buồng trứng chưa ổn định.

Trong những tháng đầu, kinh nguyệt của bạn có thể không đến đúng ngày. Số ngày hành kinh hay lượng máu mất đi cũng khác nhau. Tình trạng này xảy ra ở những năm đầu tiên khi bắt đầu hành kinh và không gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Thông thường, một chu kỳ kinh nguyệt trung bình ở bạn nữ tuổi dậy thì thường là từ 21 đến 45 ngày. Nhưng đôi khi có thể dài hơn hoặc ngắn hơn.

Khi bắt đầu có kinh nguyệt, bạn có thể không rụng trứng đều đặn. Tuy nhiên, vào những năm tiếp theo, việc rụng trứng sẽ diễn ra trong hầu hết các chu kỳ. Giúp kinh nguyệt được ổn định.

Vòng kinh nguyệt bất thường

Kinh nguyệt của mỗi người rất khác nhau. Ở người này thời gian ra kinh chỉ kéo dài hai đến ba ngày. Nhưng ở người khác có thể kéo dài bảy, tám ngày hoặc nhiều hơn.

Khi gặp tình trạng bất thường, nữ giới cần tới cơ sở y tế để được thăm khám. Phát hiện nguyên nhân để có biện pháp điều trị kịp thời.

Hiện tượng rong kinh khi kinh nhiều và ra quá trên 7 ngày. Có tính chu kỳ được cho là bất thường.

Rong huyết cũng là tình trạng ra máu kéo dài trên 7 ngày nhưng không mang tính chu kỳ. Rong kinh nếu kéo dài trên 15 ngày sẽ trở thành rong huyết và được gọi là rong kinh- rong huyết.

Hiện tượng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vì vậy khi có triệu chứng, phụ nữ cần đến bệnh viện thăm khám để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Cường kinh là tình trạng lượng máu kinh vừa ra nhiều vừa kéo dài nhiều ngày. Gây ảnh hưởng đến sức khỏe của phụ nữ vì gây mất nhiều máu.

Thiểu kinh là tình trạng số lượng máu kinh ra ít và không kéo dài, thường ra kinh 1-2 ngày.

Lượng máu bao nhiêu là bình thường?

Mặc dù trong giai đoạn hành kinh nữ giới có thể mất rất nhiều máu. Nhưng trên thực tế người phụ nữ trung bình chỉ mất 2 thìa máu trong cả chu kỳ của mình. 4-6 thìa cũng được coi là bình thường.

Nếu phải thay băng vệ sinh vào lúc nửa đêm. Hoặc có một cục máu đông quá lớn (kích thước bằng một quả bóng golf hoặc lớn hơn) thì là bất thường. Cục máu đông nhỏ có thể xuất hiện vào ngày đầu tiên. Hoặc ngày thứ 2 của chu kỳ kinh nguyệt thì được cho là bình thường.

Bình thường vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh sẽ có lượng kinh nguyệt nhiều hơn. Nhưng không thể nhiều đến nỗi bạn phải thay băng vệ sinh mỗi giờ hoặc mỗi hai giờ. Nếu thấy rằng mình phải thay băng vệ sinh trong 2-3 giờ liên tục, hãy gặp bác sĩ ngay lập tức.

Độ dài vòng kinh nguyệt thế nào là bất thường?

Nếu phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt dài hơn 35 ngày hoặc ngắn hơn 22 ngày thì được coi là bất thường. Đây là biểu hiện điển hình của kinh nguyệt không đều hay rối loạn kinh nguyệt.

Cụ thể, vòng kinh bất thường có nhiều mức độ khác nhau:

• Vòng kinh < 22 ngày gọi là kinh mau hay vòng kinh quá ngắn.
• Vòng kinh > 35 ngày gọi là kinh thưa, trễ kinh, chậm kinh.
• Nếu như 1 – 2 tháng mới có kinh nguyệt một lần. Máu kinh ra rất ít thì được gọi là tắc kinh.
• Nếu như quá 3 tháng mới có kinh nguyệt một lần (thậm chí là 4 – 5 tháng) thì được gọi là mất kinh (hay vô kinh thứ phát).

Ngoài những biểu hiện bất thường về độ dài vòng kinh nguyệt. Chu kỳ kinh nguyệt của bạn có thể gặp phải một số trục trặc sau:

• Rong kinh: Ra máu kéo dài trong thời gian hành kinh (>7 ngày).
• Cường kinh: Máu kinh ra nhiều trong thời gian hành kinh.
• Rong huyết: Ra máu bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt trên 7 ngày, không phải thời điểm hành kinh.
• Thống kinh: Đau bụng kinh dữ dội.
• Thiểu kinh: Máu kinh chỉ ra khoảng 1 – 2 ngày rồi hết, lượng máu ít hơn 40ml/ kỳ kinh nguyệt.

Nguyên nhân thay đổi độ dài vòng kinh nguyệt

Vậy đâu là nguyên nhân khiến độ dài của vòng kinh nguyệt thay đổi?

Rối loạn nội tiết tố sinh lý

Rối loạn nội tiết tố sinh lý thường xảy ra ở nữ giới trong độ tuổi dậy thì. Phụ nữ cho con bú và giai đoạn tiền mãn kinh.

Ở tuổi dậy thì, hệ trục nội tiết mới bắt đầu “vận hành” nên hoạt động chưa thực sự nhịp nhàng. Các bạn gái thường có vòng kinh không đều. Phải mất vài năm thì tình trạng này mới dần ổn định hơn.

Sau khi sinh, các bà mẹ thường cho con bú. Do đó sự ảnh hưởng của hormone prolactin trong các tuyến sữa có thể ức chế sự rụng trứng. Khiến các bà mẹ mất kinh nguyệt tạm thời.

Phải 6 – 8 tháng sau, khi tần suất bú đã giảm (thời gian bé tập ăn dặm) thì kinh nguyệt mới trở lại. Những bà mẹ nuôi con bằng sữa ngoài thì kinh nguyệt có thể đến sớm hơn. Khoảng 2 tháng kể từ khi sinh em bé.

Ở tuổi tiền mãn kinh, hệ trục nội tiết bắt đầu suy thoái, hoạt động của chúng kém nhịp nhàng hơn. Hormone từ buồng trứng tiết ra ngày càng ít. Vì vậy, vòng kinh cũng có xu hướng ngắn hơn, một số người lại bị rong kinh kéo dài.

Do lối sống

Một số tình trạng sau có thể làm tăng nguy cơ rối loạn hormone và là điều kiện làm thay đổi vòng kinh của bạn.

Stress

Căng thẳng kéo dài có thể làm suy yếu chức năng của vùng dưới đồi. Hormone GnRH tiết ra không đồng đều. Điều đó làm ảnh hưởng tới quá trình sản xuất hormone tại tuyến yên và buồng trứng. Gây ra rối loạn kinh nguyệt.

Thế nhưng, chu kỳ của bạn sẽ bình thường trở lại khi căng thẳng biến mất.

Thừa cân hoặc quá gầy

Chất béo là thành phần quan trọng để tổng hợp estrogen. Ở những người béo phì, lượng chất béo tích lũy quá lớn. Khiến cho estrogen bị tăng, gây mất cân bằng nội tiết tố và gây ra rong kinh.

Ngược lại, với những người có hình thể quá gầy, lượng mỡ thấp. Không đủ để chuyển hóa thành hormone. Vì thế kinh nguyệt cũng bị rối loạn theo, do thiếu hụt estrogen.

Đây là lý do tại sao những người ăn kiêng trong thời gian dài hoặc những người vận động thể chất quá nhiều. Là những đối tượng thường hay bị vô kinh, mất kinh.

Do sử dụng thuốc

Thuốc tránh thai và một số thuốc điều trị các bệnh lí khác như là thuốc trị tiểu đường, thuốc điều trị cao huyết áp. Thuốc chống động kinh, thuốc hóa trị. Có thể làm mất cân bằng nội tiết tố gây ra rối loạn kinh nguyệt.

Thực hiện các biện pháp kiểm soát sinh sản

Hãy nhớ rằng việc sử dụng một số loại biện pháp tránh thai. Chẳng hạn như thuốc tránh thai, đặt vòng, miếng dán tránh thai. Hoặc là nạo phá thai cũng có thể góp phần làm thay đổi độ dài chu kì kinh nguyệt của bạn.

Bởi hầu hết các biện pháp này đều có chứa một lượng hormone (progesterone hay estrogen) nhỏ. Khi vào cơ thể nó sẽ khiến nồng độ hormone tăng lên, gây rối loạn kinh nguyệt tạm thời.

Do bệnh lý

Nhiều trường hợp, phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt kéo dài. Có thể xuất phát từ một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn bên trong cơ thể. Đó là:

Hội chứng buồng trứng đa nang

Dấu hiệu của bệnh là tình trạng vô kinh (3 tháng không thấy có kinh nguyệt). Lông tay chân rậm rạp, da mặt nhờn, nhiều mụn trứng cá, tóc ít. Khi đi siêu âm thì thấy trong buồng trứng có nhiều nang nhỏ cạnh nhau.

Đây là một trong những bệnh phụ khoa hàng đầu gây vô sinh hiếm muộn. Do đó, nếu bạn thấy có những biểu hiện như vậy. Hãy nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

U xơ tử cung

U xơ tử cung là khối u lành tính phát triển trên thành niêm mạc tử cung hoặc bên trong lớp cơ tử cung. Chúng rất hiếm khi là một khối u ác tính, chứa mầm mống của ung thư.

Mặc dù vậy, u xơ tử cung có thể làm thay đổi độ dài vòng kinh của bạn. Nó cũng là lý do chủ yếu gây rong kinh ở nữ giới.

Polyp tử cung

Polyp là những mô tăng sản quá mức phát triển bên trong niêm mạc tử cung hoặc cổ tử cung. Polyp là một dạng tổn thương thực thể lành tính, rất hiếm khi chuyển biến thành ung thư. Nhưng nó cũng thường là lý do gây chảy máu nhiều trong kì kinh của phụ nữ.

Viêm vùng chậu

Viêm vùng chậu là bệnh nhiễm trùng, lây truyền qua đường tình dục. Viêm vùng chậu là tình trạng nhiễm trùng của các cơ quan sinh sản bao gồm cổ tử cung, tử cung, ống dẫn trứng. Phúc mạc chậu, buồng trứng và các mô mềm phụ trợ.

Viêm vùng chậu có thể làm thay đổi chu kì kinh nguyệt. Khiến phụ nữ cảm thấy đau đớn nhiều hơn, màu máu kinh bất thường.

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cùng là tình trạng các mô nằm bên trong tử cung bắt đầu mọc ở nơi khác trong cơ thể. Như là buồng trứng, vòi trứng, mặt sau của tử cung… Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung hay bị rong kinh, cường kinh.

Do các bệnh lý khác

• Rối loạn di truyền máu;
• Cường giáp hoặc thiểu giáp;
• Đái tháo đường;
• U tuyến yên;
• Bệnh về gan, thận;
• Bệnh bạch cầu.

Bí quyết tính vòng kỳ kinh nguyệt đơn giản nhất

Theo dõi vòng kinh nguyệt rất có ích bởi nó sẽ giúp bạn kiểm soát được tình trạng cơ thể của chính mình. Để tính chu kỳ hành kinh, bạn cần thực hiện một số bước sau:

• Đầu tiên, bạn hãy đánh dấu ngày bắt đầu kỳ kinh nguyệt đầu tiên của tháng này.
• Tiếp theo, theo dõi liên tục ngày bắt đầu của chu kỳ tiếp theo và tiếp tục đánh dấu.
• Khoảng cách các ngày giữa hai chu kỳ vừa ghi nhớ chính là thời gian kỳ kinh nguyệt của bạn.

Hiện nay có nhiều ứng dụng theo dõi thời gian hành kinh. Bạn có thể tải những ứng dụng này về máy và nhập ngày bắt đầu kỳ hành kinh của tháng đó. ứng dụng sẽ tự động tính theo chu kỳ cho bạn.

Bên cạnh đó, những ứng dụng này còn có thể cập nhật những triệu chứng của chu kỳ hành kinh của người dùng. Dựa vào những thông tin mà bạn cung cấp.

Xem thêm: Thuốc điều hòa kinh nguyệt nào tốt – Review 20 loại thuốc tốt nhất

Phương pháp tính ngày tránh thai dựa trên vòng kinh nguyệt

Bình thường, vòng kinh nguyệt của người phụ nữ kéo dài khoảng 28 – 32 ngày. Thời điểm rụng trứng sẽ rơi vào ngày giữa tháng (ngày thứ 14, 15 của chu kỳ).

Đối với quá trình thụ thai, chu kỳ này được chia thành 3 thời điểm: an toàn tương đối, an toàn tuyệt đối và nguy hiểm.

Theo đó, cách tính ngày tránh thai dựa trên chu kỳ kinh như sau:

Thời điểm tránh thai tương đối (quan hệ tương đối an toàn)

Đây là khoảng thời gian tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ. Hay còn gọi là ngày có kinh đầu tiên cho đến ngày thứ 9 của kỳ kinh.

Nếu quan hệ trong thời gian này thì khả năng có thai là vô cùng thấp. Để đảm bảo an toàn hơn thì nên sử dụng bao cao su trong khi “yêu”.

Thời điểm dễ mang thai (quan hệ nguy hiểm)

Khoảng thời gian được xem là dễ mang thai tính từ ngày rụng trứng cộng hoặc trừ thêm 5 ngày trước và sau đó. Những người có chu kỳ kinh nguyệt đều thì ngày rụng trứng sẽ là ngày giữa tháng (ngày thứ 14, 15 của chu kỳ). Từ ngày 10 – 20 được xem là khoảng thời gian thụ thai dễ nhất.

Bởi vậy, khi quan hệ tình dục trong những ngày này, khả năng có thai sẽ lên tới trên 90%. Nếu bạn đang mong muốn được có một thiên thần nhỏ. Thì đây thực sự là một khoảng thời gian tuyệt vời để biến nó thành hiện thực đấy.

Còn nếu ngược lại, bạn hãy nhớ thực hiện các biện pháp an toàn để tránh mang thai ngoài ý muốn.

Thời điểm tránh thai hiệu quả (quan hệ an toàn)

Khoảng thời gian này được tính từ ngày thứ 20 đến ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Đây là thời điểm trứng đã rụng nên sẽ không thể xảy ra hiện tượng thụ thai.

Vì thế, với những ai chưa chuẩn bị tinh thần làm mẹ thì đây được xem là thời điểm an toàn cho các “cuộc yêu”.

Trên đây là một số thông tin về vòng kinh nguyệt ở nữ giới. Đây là tấm gương phản chiếu tình trạng sức khỏe của chị em. Do đó, nếu thấy chu kỳ kinh bất thường. Chị em hãy nhanh chóng đi thăm khám để được điều trị kịp thời.